قدس آنلاین - آیت‌الله واعظ زاده خراسانی پیش از آنکه تنها یک عالم دینی درگوشه یک پژوهشکده باشد، با اندیشه‌های تقریبی‌اش می‌شناسیم. مردی از تبار اندیشه‌های آیت‌الله العظمی بروجردی و تربیت شده مکتب اهل بیت(علیهم السلام).
هنوز هم آثار و برکات وجودی آیت‌الله بروجردی را با چشم می‌بینیم و شاهدیم. مرحوم واعظ زاده خراسانی یکی از چهره‌های ماندگاری است که از چشمه جوشان برکت امت اسلام به جا مانده بود. استاد را با اندیشه‌های تقریبی‌اش می‌شناسیم؛ اندیشه‌هایی که از او یک عالم روشنفکر دینی در زمینه وحدت ساخته بود و همه علمای جهان اسلام او را با همین اوصاف می‌شناسند.
دوران مدیرکلی آیت‌الله برمجمع جهانی تقریب مذاهب از با برکت‌ترین ادوار برای وحدت اسلامی بوده است.
آیت‌الله محمدعلی تسخیری؛ دبیرکل سابق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و رئیس چندین دوره از کنفرانس وحدت از دوستان و همراهان نزدیک مرحوم آیت‌الله واعظ زاده است که درگفت و گو با زائر از دیدگاه‌ها و فعالیت‌های علمی آیت‌الله درحوزه وحدت سخن گفته است.
*چرا آیت‌الله واعظ زاده را به ویژگی «دایرة المعارف بودن در علوم» می‌شناسند؟
این ویژگی آیت‌الله واعظ زاده یعنی دایرة المعارف بودن ایشان را باید در آثار و تألیفات مرحوم در حوزه‌های مختلف علمی بیابیم. ایشان، نوشته‌هایی درباره علوم گوناگون مانند: علوم القرآن، تفسیر، حدیث، سیره مذاهب، تاریخ، رجال، فقه اصول، تقریب، اقتصاد اسلامی و بحث‌های تطبیقی دارد: مثلاً در رابطه با علوم القرآن موسوعه المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته که تا به حال چند جلد آن منتشر شده است، البته انتظار داریم تا ۴۰ جلد برسد. همچنین دایرة المعارف (نصوص فی علوم القرآن) که همه علوم القرآن را مطرح می‌کند (نزول القرآن جمع القرآن، رسمه، قرائات و مسئله عدم تحریف...) و مقدمه کتاب النص الخالد درباره عدم تحریف را تألیف کرده‌اند.
در رابطه با تفسیر نیز کتاب‌ها و مقالاتی با عنوان مقدمه درباره آیات الاحکام مقدمه کتاب کنز العرفان مرحوم مقداد سیوری، مقدمه درباره (منهج تقریبی در تفسیر)، مقدمه کتاب (مجمع البیان) مرحوم طبرسی، مقاله (الشهید فی القرآن) و دو مقاله تأثیر قرآن در حرکت تمدن اسلامی را به رشته تحریر در آوردند.
از آیت‌الله واعظ زاده در رابطه با حدیث و سیره و رجال، سیره نبوی و سنت نبوی و منابع آن‌ها، حدیث تطبیقی بین صحیح بخاری و صحیح مسلم، حج در سنت، حجة الوداع به روایت امام صادق (علیه السلام)، بررسی اجازه طولانی مجلسی اول به مجلسی ثانی و معرفی آثار رجالی مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی و حدیث ثقلین آثاری به جا مانده است.
آیت‌الله واعظ زاده خراسانی(ره) در رابطه با اهل بیت (علیهم السلام) و فقه اهل بیت نیز کتاب هایی مانند منزلت اهل بیت در جوامع اسلامی، نقش امام صادق (علیه السلام) در حرکت علمی صدر اسلام، درباره فقه و اصول و مذاهب و تاریخ فقها، الاجتهاد عند الشیعه الامامیه، الفرق بین الحق و الحکم، المذاهب الفقهیة فی الاسلام، الفقه عند اهل السنه، الفقه عند الشیعة الامامیه، الفقة عند الشیعة غیر الامامیة، حیاة الشیخ الطوسی، اقتصاد اسلامی، مقدمه رسائل عشر شیخ طوسی در کتاب الجمل و العقود شیخ، بحث‌های تطبیقی درباره حکومت اسلامی، ویژگی‌های شریعت، نداها و پیام‌های تقریبی، منظره‌های تقریبی در تاریخ، نقش مراکز تمدن اسلامی در تقریب، منهج تقریبی در تفسیر و مقدمه چاپ مجدد رسالة الاسلام دار التقریب قاهره، توسعه مجمع جهانی تقریب و مقدمات تقریبی دیگر تألیف کرده‌اند.
*یکی از ویژگی‌های شخصیت مرحوم واعظ زاده موضوع اهمیت ویژه به تقریب است. چرا از ایشان به عنوان صاحب سرّ آیت‌الله بروجردی در بحث وحدت یاد می‌شود؟
تحولاتی که مرحوم آیت‌الله بروجردی ایجاد کردند خیلی گسترده است. مرحوم آیت‌الله واعظ زاده نیز نقش مهمی در حوزه تقریب که از علاقه‌مندی‌های مهم آیت‌الله بروجردی بود، داشتند.
* آیت‌الله واعظ زاده در حوزه اهل بیت (علیهم السلام) و تقریب چه آثاری داشت؟
- درباره علاقه‌مندی ایشان به اهل بیت (علیهم السلام) و تقریب، ایشان همیشه علاقه‌مندی به اهل بیت (علیهم السلام) و امام رضا(علیه السلام) بیان می‌کردند و پاسخ شبهات را وظیفه خود می‌دانستند و این امر را منافی با دعوت به تقریب نمی‌دانستند نظیر مرحوم سید محمد تقی حکیم.
ایشان از جان و دل معتقد به تقریب بودند و مثال بارزشان استاد بزرگوارشان آیت‌الله العظمی بروجردی بود و طرح‌هایی را داشتند مانند طرح شناخت احادیث اهل بیت(علیهم السلام) در کتب اهل سنت، طرح شناخت احادیث مشترک، طرح شناخت احکام مشترک، طرح شناخت راویان مشترک، طرح شناخت تعامل مشترک علمای فریقین، طرح تعلیقه مرحوم کاشف الغطاء بر المجله، طرح تحقیق بدایة المجتهد، طرح تحقیق کنز العرفان و طرح تحقیق ناصریات سید مرتضی.
* خدمات آیت‌الله در حوزه تقریب موجب شد به چهره بین المللی تبدیل شود و با علمای اهل سنت ارتباطات زیادی داشته باشد، شما این ارتباطات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایشان معتقد به ارتباط با شخصیت‌های اهل سنت بودند و سفرهای جامعی داشتند و گزارش‌های خوبی را ارائه دادند. شخصیت‌هایی را از الازهر، قطر و سعودی دعوت کردند، کنفرانس وحدت بر پا کردند، از کشورهای زیادی دیدار کردند، عضو اتحادیه جهانی علمای اسلام، مجمع جهانی فقه اسلامی بودند و در بعثه حج سال‌ها شرکت کردند، به همین دلیل بسیار شناخته شده بودند و مراودات خوبی با علمای اهل سنت در حوزه تقریب داشتند.
*تأسیس دانشگاه مذاهب یکی از صفحات طلایی حیات علمی استاد است. این دانشگاه چه نقشی در ورود موضوع تقریب به مجامع علمی و پژوهشی ایفا کرد؟
این کار بزرگی بوده است و به تقریب خدماتی تقدیم کرد که مهم‌ترین آن‌ها خنثی کردن شبهات دشمن در زمینه وحدت علیه ما بود.
* برای ماندگاری دیدگاه‌های تقریبی استاد چه راهکاری پیشنهاد می‌کنید؟
پیشنهاد می‌کنم دیدگاه‌های ایشان تبیین و نقد شود، دانشگاه تقریب توسعه داده شود و طرح‌های بزرگ وی تکمیل شود.
منبع: ماهنامه زائر
نظر شما